Pałac Anny Wazówny

Pałac Anny Wazówny w Brodnicy to jeden z najcenniejszych zabytków architektury rezydencjonalnej północnej Polski. Ta XVI-wieczna budowla, położona przy ulicy Zamkowej 1, bezpośrednio sąsiaduje z ruinami zamku krzyżackiego i stanowi niezwykłe świadectwo burzliwej historii miasta. Choć obecny budynek jest powojenną rekonstrukcją, wciąż emanuje duchem czasów, gdy mieszkała tu jedna z najbardziej wpływowych kobiet Rzeczypospolitej.

Historia pałacu

Pierwotny pałac wzniesiono przed 1564 rokiem z inicjatywy starosty brodnickiego Rafała Działyńskiego. Wykorzystano wówczas fragmenty gotyckich murów i zabudowań przedzamcza zniszczonego w pożarze zamku krzyżackiego. Największy rozkwit rezydencji przypada na lata 1605-1625, gdy starostwo brodnickie objęła Anna Wazówna – siostra króla Zygmunta III Wazy.

Anna Wazówna przekształciła pałac w tętniący życiem ośrodek intelektualny, gdzie spotykali się uczeni i artyści. Jako osoba wykształcona i zainteresowana botaniką, założyła przy pałacu ogród, a jej mecenat przyczynił się do powstania pierwszego polskiego zielnika autorstwa Szymona Syreniusza.

Architektura i wnętrza

Obecny pałac to dwukondygnacyjna budowla na planie wydłużonego prostokąta, kryta czterospadowym dachem z lukarnami. Elewacje zdobi profilowany gzyms koronujący, a kondygnacje oddziela prosty gzyms kordonowy. Charakterystycznym elementem fasady jest jej asymetryczny układ z dwoma wejściami – jednym na osi środkowej i drugim na drugiej osi od południa.

Współczesne wykorzystanie

Po odbudowie w latach 1960-1970 pałac zyskał nowe życie. Dziś mieści się tu Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Ignacego Łyskowskiego oraz Urząd Stanu Cywilnego. We wnętrzach można podziwiać zachowane sklepienia kolebkowo-krzyżowe w dawnej kuchni oraz zabytkowe kominki z XVIII wieku.

Informacje praktyczne: – Adres: ul. Zamkowa 1, Brodnica – Godziny otwarcia: poniedziałek-piątek 8:00-16:00 – Wstęp do części ogólnodostępnej jest bezpłatny – Dojazd: przy pałacu znajduje się parking dla samochodów osobowych – Zwiedzanie wnętrz możliwe w godzinach pracy biblioteki – Przed budynkiem znajduje się pomnik Anny Wazówny

Otoczenie pałacu

Rezydencja położona jest w malowniczym otoczeniu historycznego zespołu zamkowego. Z okien pałacu rozciąga się widok na charakterystyczną wieżę zamkową oraz pozostałości murów obronnych. Przed budynkiem znajduje się niewielki skwer z pomnikiem Anny Wazówny, odsłoniętym w 2005 roku, który przedstawia królewnę z wiązanką ziół – nawiązaniem do jej botanicznych zainteresowań.

Podsumowanie

Choć obecny pałac jest rekonstrukcją, stanowi niezwykłe świadectwo historii Brodnicy i przypomina o czasach świetności miasta jako ważnego ośrodka kulturalnego Rzeczypospolitej. To miejsce, gdzie historia przeplata się ze współczesnością, tworząc wyjątkową atmosferę łączącą dziedzictwo przeszłości z życiem współczesnego miasta.